Disclaimer: Dit artikel is lang. Heel lang. 3252 woorden om precies te zijn. Lees hem lekker tijdens het poepen ofzo.

Het afgelopen jaar heb ik heel veel nagedacht over het leven. Waarvan de laatste maanden in het bijzonder. Ik ben tijd, zowel het relatieve als het absolute ervan, vanuit verschillende perspectieven gaan bekijken omdat ik het zo bizar vind hoe wij onze levens inrichten en waarom.

Laat ik beginnen met het verhaal over mijn kat Tijger. Vorige week vrijdag hebben we hem laten inslapen. Hij is achttien jaar en zestien dagen oud geworden. Een mijlpaal in mijn ogen. Hoewel het aan de ene kant overdreven voelt om over een huisdier te rouwen raakte het me toch best wel. Hij was al maanden aan het aftakelen. Elke keer dat ik terug kwam bij mijn ouders in Brabant begon hij steeds meer te lijken op een versleten pluchen knuffel met rotte tanden.
Ik weet nog goed dat ik acht was en we hem we hem op gingen halen bij een boerderij waar mijn vader altijd met een paar anderen aan oldtimers sleutelden. Ik speelde dan met het zoontje van de eigenaar van die boerderij. Best vaag, want ze waren helemaal geen boeren. Nee, die vader had gewoon knaken en omdat zijn vrouw zo van dieren hield liepen er wel 32 katten rond die allemaal met elkaar naaiden. Ze hadden ook geiten, kippen en een Shetland pony. Wat een kutbeest was dat zeg.
En op de bewuste dag, acht weken na zijn geboorte op 9 mei 2000, mochten wij Tijger uit de stal halen. Mijn broer en ik waren intens gelukkig.

Het raakt me. En dat doet het om een paar redenen.

1) Het gemis van iets/iemand die lang onderdeel van jouw dagelijkse leven en zijn is geweest.
2) Hoe bizar snel de tijd in retrospect lijkt te zijn gegaan.

Nu wil ik het eigenlijk vooral over 2) hebben.

Tijd, ruimte en relativiteit

Ik lees op dit moment een boek van Stephen Hawking, a briefer history of time, en ik snap er geen zak van. Ik wil hem lezen omdat ik meer wil leren over tijd en ruimte, hoe het tot stand komt en of je het kan beïnvloeden. Overigens niet alleen uit interesse of bewustwording, maar ook omdat ik een bizar verhaal aan het schrijven ben, met de hulp van heel veel anderen, over een groep antihelden die terug in de tijd reizen om de kernramp in Tsjernobyl tegen te houden (help me mee en pre-order mijn boek hier).

10 minuten schijten

Tijd is relatief, maar ook absoluut. Zo lijkt 10 minuten schijten op je werk niet zo heel veel, maar als je fulltime werkt en dit iedere dag doet dan heb je in een heel jaar, met 45 werkweken, 37,5 uur van je tijd doorgebracht op de pot. Da’s bijna een hele werkweek.

Dat vind ik echt bizar. Maar zo denken we in feite niet over tijd na. Vooral om onszelf niet helemaal gek te maken. We laten we ons leiden door tijd zonder er al te veel bij stil te staan. We ondergaan het gewoon. Wat me in feite ook prima lijkt.

Ik bedoel zodra je gaat nadenken dat je die 2 minuut en 2 seconde van je leven nooit meer terugkrijgt na het zien van een belachelijk filmpje dan word je diep ongelukkig. Zeker als je dit bij al het onbenullige in je leven gaat doen. Onbenullig is natuurlijk al helemaal een marginale term, want wanneer bereik je consensus over of iets zinvol of zinloos is. Een liefdesbaby van een vicueuze cirkel en een neerwaartse spiraal.

<paniek>HA! Nu heb ik dus twee minuten en twee seconde van je leven opgeslokt. Een soort van ongemerkt. Ik heb je verleid. Alhoewel ik het net eigenlijk al een soort van had ingeleid, maar je snapt wat ik bedoel. Zo sneaky gaat tijd. Het sluipt erin.</paniek>

Ik vind het moeilijk. Daarom heb ik ervoor gekozen om me niet teveel druk te maken en er tijd voor vrij te maken, bijvoorbeeld een half uur na mijn werk en even voor het slapengaan. Mijn Facebook-app heb ik verwijderd, want ik merkte dat ik stiekem echt teveel tijd doorbracht met het consumeren van content die me behalve een gniffel eigenlijk niks op gaan leveren. Daarom vind ik Instagram relaxter omdat je daar alleen door je feed scrollt, of door stories klikt en de posts ziet van mensen die jij besluit om te volgen. Op Facebook wordt er door je strot geduwd waar anderen op reageren waardoor je toch weer zit te kijken naar een rubberen kip die Despacito zingt.

Oké ik stop.

4 hour work week

Ik heb het hier nu al vaker over gehad en het wordt misschien een beetje saai, maar dit boek heeft bijzonder veel gedaan voor mij met betrekking tot autonomie en tijdmanagment. Een tijdje terug, terwijl ik het boek las, heb ik achter de schermen mijn hele blog overgezet naar een nieuwe hosting partij omdat die oude kut en onprofessioneel was. De nieuwe hosting partij bood me een verhuisservice aan voor ongeveer €60,-, maar met mijn stomme, eigenwijze, (nieuws)gierige kop besloot ik het zelf te doen wat me uiteindelijk bijna drie dagen werk heeft gekost. Dat was voor mij een gigantische les om mijn tijd te besteden aan voor mij meer waardevolle dingen. Betaal die €60,- euro gewoon en ga wat leuks doen. Tenzij je natuurlijk geen geld hebt, dan moet je wel.

Op deze manier probeer ik te leren mijn leven beter in te richten en mijn tijd te besteden aan mensen en dingen die ik echt de moeite waard vind. En daar de ‘controle’ over houden is nog best lastig, maar niet onmogelijk. Mijn advies: lees dat boek gewoon en begin ergens.

Werkend leven

Een van mijn allerbeste vrienden is een bijzondere gast. Niet alleen door zijn blogs, maar ook omdat hij een van de meest bewuste en gerelativeerde mensen is die ik ken. Dat vind ik een van zijn sterkste eigenschappen, maar ik geloof er ook heilig in dat dit zijn Achilleshiel is. Zoals dat eigenlijk met alle sterke eigenschappen van iedereen is.
Zoals iedereen van onze leeftijd vindt hij het moeilijk om een werkend leven in te richten wat hem gevoel van waardering, toevoeging, nut, zingeving en, natuurlijk ook niet onbelangrijk, geld geeft. Hij weet precies wat hij wil, maar ook hoe lastig het is om daar te komen. Dat werkt verlammend. Hoewel dit natuurlijk ook een beetje een millenial gedachtegoed is. Daarmee bedoel ik wel heel veel willen, en dat bijna eisen, maar de stap zetten om er te komen en door te zetten ontbreekt.

Enfin. Hij heeft ballen. Hij heeft zijn master in economische psychologie en zou prima aan de slag kunnen als marketeer. Hij heeft dat inmiddels ook al wat jaren gedaan, maar ontdekte dat dit compleet tegen zijn eigenwaarde in gaat. Zijn oplossing: alles wat hij daarmee heeft opgebouwd aan de kant zetten en opnieuw beginnen. Waar? Bij Ikea in het magazijn!

Daar heb ik bewondering voor. Werken en carrière maken zijn namelijk dé onderdelen die onze levens als twintigers en jonge dertigers domineren. Opgelegd door de maatschappij, ouders, vrienden, maar vooral ook door onszelf. Want als je ineens van een standaardplaatje afwijkt, doe je dan nog wel mee?
De belangrijkste tegenvraag daarbij is: Waarmee? Aardmee, ha! Oh nee, verkeerde grap…

Zodra wij ons beseffen dat deze façade onze realiteit van alledag is zou dat ook in kunnen houden dat we er meer autonoom mee omgaan. Daarom heb ik bewondering voor zijn keuze. Hij doet het gewoon om zichzelf te kunnen onderhouden, wat hem lukt, en gaat constructief stappen ondernemen om te doen wat hij echt wil.

De les die ik van hem heb geleerd is dat je werk echt niet definiërend is voor wie jij bent of denkt te zijn. Je mot gewoon kenne vreten.

Babyboomers en sneeuwvlokken

Toch heb ik een enorme afkeer naar babyboomers die zeggen dat we lui zijn of niet hard werken, maar dat komt vooral omdat ze precies hetzelfde doen als wat wij als generatie doen: we benaderen de wereld en onze positie erin veel te veel vanuit ons eigen perspectief. Dat zorgt uiteindelijk alleen maar voor veroordeling en koppigheid in discussies in plaats van dat er ruimte komt voor het stellen van kritische vragen en zelfreflectie. We hebben namelijk allemaal geen idee hoe de wereld er om ons heen uitziet ondanks dat we zelf denken van wel.

Ik snap het ergens wel. Het klinkt wel heel sneeuwvlokkerig allemaal. Zo fragiel en uniek. Dat je voor alles en iedereen begrip en geduld moet tonen en daarmee rekening houdt met de gevoelens van anderen. Je moet namelijk wel heel eerlijk naar jezelf durven zijn om je eigen rituelen en gedragspatronen in te zien en daar wat aan te gaan doen.
Dat is denk ik ook het punt waarbij millenials gaan steigeren zodra oudere generaties ons advies proberen te geven. Dat er in die les te weinig rekening wordt gehouden met de complexiteit van het leven van nu waarmee onze uiteindelijke gedragingen en gedachtes tot stand komen. En dat is ook precies het punt waarom oudere generaties zo gefrustreerd raken als ze het er met ons over hebben. Het leven is namelijk helemaal niet complexer dan toen, het heeft alleen maar meer poeha en marketing. En die poeha en marketing zijn zo inherent aan ons huidige zijn en denken dat het bijna niet los te koppelen valt. Ik denk als beide groepen dit beseffen er meer ruimte komt om echt wat aan jezelf te veranderen.

Toch bijzonder dat ik mezelf in drie alinea’s op andere gedachte heb kunnen brengen. Als je kijkt naar de eerste zin van dit hoofdstuk.

Werk is vreemd

Ik vind bedrijven echt heel erg vreemd. Dat komt omdat bedrijven zelf ook totaal geen idee hebben waarmee ze bezig zijn. Ze huren HR mensen in die arbeidspsychologie gestudeerd hebben, maar in de praktijk niks van menselijk gedrag snappen en amper een gesprek kunnen voeren. Ze focussen daarbij teveel op harde vaardigheden. Dat begrijp ik natuurlijk want tijd is geld en je wil zo snel mogelijk iemand op de juiste plek hebben die op niveau mee kan draaien. In feite is dat gewoon letterlijk werk verzetten en dus beunen voor de baas. Een uitvoerende baan. In principe niks mis mee, maar elke aap kan een trucje leren.

Ik vind dat je ook moet kijken naar hoe iemand gekomen is waar hij nu is. Zijn ze zelf bewust over dat proces? Hebben ze daar zichzelf dingen over afgevraagd? Hoe hebben ze bepaalde obstakels aangepakt? Wat voor fouten hebben ze gemaakt? Nog belangrijker: wat hebben ze ervan geleerd? Vraag bijvoorbeeld hoe een persoon een bepaald systeem of programma eigen heeft gemaakt en wat ze anders zouden doen met de kennis van nu.
Dan weet je ook of een kandidaat die een bepaalde harde vaardigheid nog niet kent, maar wel een ontzettende aanwinst kan zijn voor het bedrijf, deze harde vaardigheid zich snel eigen kan maken.

Vacatures en solliciteren vind ik daarbij nog vreemder. Het is tegenwoordig normaal als er meer dan 100 mensen op een functie solliciteren en ik geloof ook dat 99,3% van deze sollicitaties ruk zijn. Als we eerlijk zijn liegen we allemaal over wat we allemaal kunnen of gedaan hebben. Ofja, liegen. Aandikken. Zo wordt een schoonmaakster een interieurverzorgster met een passie voor HACCP en een bange twintiger die zijn verantwoordelijkheden nog even voor zichzelf uit wil stellen gaat backpacken als een Cultural explorer with a neck for adventure.

Solliciteren op een vacature kan ook buiten de gebaande paden. Zo zie je mensen die solliciteren met een Spotify-lijst waarbij elk nummer een woord is wat hun eigenlijke motivatiebrief vormt. Of mensen met een videosollicitatie. Of mijn persoonlijke favoriet; Resume of Failures. Waarbij je dus een motivatiebrief en een CV opstelt met alle fouten die je gemaakt hebt. Dat schept namelijk echt ruimte voor een gesprek en kan je laten zien wat je hebt geleerd en nu anders zou doen. Zo onderscheid jij je toch van die honderden anderen.

Geen 9 tot 5 mentaliteit

Als sollicitant heb je niet zoveel te eisen. Je moet al blij zijn als je überhaupt een afwijzingsbrief krijgt. Wat ook onze eigen schuld is, maar daarover later meer. Daarom is wat ik nu ga schrijven vanuit een luxe positie geschreven. Als je immers geen werk hebt en je zit in geldnood dan grijp je alles aan. Dit is dus meer bedoeld voor zij die in het topje van de pyramide van Maslow zitten, maar toch lijkt dit me voor iedereen wel toepasselijk.

Vacatureteksten verraden heel veel over hoe een bedrijf te werk gaat. Dat is echt mega fijn omdat je dan meteen weet of je met knuppels te maken hebt. Hierbij vind ik dat jij als sollicitant op twee dingen moet focussen (en eigenlijk tussen de regels door moet lezen).

1. Wordt er een salarisindicatie gegeven?
2. Zeggen ze dat ze iemand zoeken zónder 9 tot 5 mentaliteit?

Geven ze geen salarisindicatie? Opflikkeren.

Ik vind het zo’n belachelijke onzin dat er eerst een hele reeks aan formaliteiten doorlopen moeten worden om vast te stellen of je wel echt gemotiveerd bent voor de functie. Dat geld dus eigenlijk geen rol zou moeten spelen in jouw keuze voor die specifieke functie bij dat ene bedrijf. Als bedrijven van jou verwachten dat dit slim is dan zijn ze oliedom en zou jij weg moeten rennen. Ook als ze hierbij vermelden dat het salaris conform CAO is. Noem godverdomme gewoon je prijs. Nu moet jij als sollicitant op gaan zoeken in een of andere vage CAO waarvan je niet eens weet of dit de juiste en huidige is. Uiteindelijk draait het voor alle partijen toch ook gewoon om geld. Waarom zou je daar dan zo omheen draaien? Ik haak hier af.

Zeggen ze dat ze op zoek zijn naar iemand die geen 9 tot 5 mentaliteit heeft? Wegrennen! Heel hard rennen.

Wat betekent dit in godsnaam? Betekent het dat je niet om vijf uur ’s middags alles meteen laat vallen wat je aan het doen bent om naar huis te gaan? Als je dus een taak aan het afronden bent die nog een kwartiertje duurt dat je die ook afmaakt?
In de praktijk heb ik gemerkt dat deze vereiste eerder wordt genoemd om te meten hoe gemotiveerd je bent om je werk te doen en af te maken. Dat je bereidt bent om in je vrije tijd nog met je werk bezig te zijn als dat nodig is. Een roep om flexibiliteit.

In feite is dat oké, maar als er vervolgens wel van je verwacht wordt om op een bepaalde tijd aanwezig te zijn en ook daadwerkelijke veertig uur te werken dan vind ik zoiets tegenstrijdig (sowieso vind ik veertig uur per week werken voor debielen. VIND IK). Waarom zou jij flexibel moeten zijn als je werkgever dat niet is? Als overuren immers niet uitbetaald worden, of maar gedeeltelijk, dan moet je wel op een andere manier gecompenseerd kunnen worden. Vaak verschuilen werkgevers zich achter hun CAO en dat vind ik zwak. Dezelfde tijd eerder weg op een andere dag ter compensatie is dan wel het minste wat ze je kunnen bieden.
Als je immers geen 9 tot 5 mentaliteit hebt en het is een dag rustiger, dan vind ik ook dat je gewoon eerder moet kunnen gaan, maar dat hoor je dan weer minder vaak.

Flexibel

Flexibiliteit werkt namelijk twee kanten op. Als het woord flexibel in een vacaturetekst voorkomt mag je ook best vragen wat die flexibiliteit inhoudt. Anders is het gewoon een vage hippe term die nergens op slaat. Vraag je als werkgever om flexibiliteit van een werknemer? Bied dat dan ook aan bij je werknemer. Laat ze bijvoorbeeld lekker vanuit huis werken.

Als uit de functieomschrijving NIET duidelijk wordt dat je met deadlines moet werken óf dat overwerken zeker voor kan komen, maar je noemt wel ‘geen 9 tot 5 mentaliteit’ dan betekent dat voor mij dat je als werkgever voor een dubbeltje op de eerste rang wil zitten. Zo’n term is dan een zwaktebod. Zeker als je als werknemer voor die flexibiliteit niks van toegevoegde waarde terugkrijgt.
Natuurlijk zijn vacatureteksten bedoeld om geoptimaliseerd en systematisch duidelijk te krijgen wat je gaat doen en wie het bedrijf nodig heeft. Een beetje alsof je een uitsmijter bij de deur zet. Als je twee partijen hebt die allebei weten wat ze willen, en dit ook eerlijk naar elkaar kunnen communiceren, dan zijn de sollicitatiegesprekken an sich helemaal geen probleem. De crux zit hem eerder in de manier hoe het eerste contact tot stand komt. De vacature(tekst) en de manier van de solliciteren door de sollicitant.

Solliciteren

Ik weet ook hoe mensen van mijn leeftijd solliciteren. Ze lezen kort een tekst. Hebben een standaard template voor een motivatiebrief en CV en passen deze gelang de vacature wat aan en sturen hem uit. En dat misschien wel vijf keer op een dag, maar dit lijkt mij verre van optimaal. Dit zorgt dus voor die stroom van honderden sollicitaties waarvan 99,3% kut is. We zijn dus zelf verantwoordelijk voor het feit dat we niet eens een afwijzingsbrief krijgen omdat onze eigen sollicitaties gewoon ondermaats zijn. Wat mega irritant is voor mensen die wel echt hun best hebben gedaan.

Ik denk dat je als sollicitant de vacaturetekst helemaal door moet lezen. Een paar keer en de volgende dag nog een keer. Daarna ga je bellen met de contactpersoon. Leg gewoon uit dat je heel graag wat meer wil weten over het bedrijf, de vacature en de algehele bedrijfscultuur daar. Leg uit dat sommige vragen misschien als vanzelfsprekend opgevat kunnen worden, maar dat je goed wil weten wat er van jou verwacht wordt. Door dit te doen laat je eigenlijk al zien dat je kritisch nadenkt en krijg je stiekem ook meer informatie waar ze nou eigenlijk naar op zoek zijn. In een vacaturetekst moeten ze nou eenmaal kort zijn waardoor je een verkeerde verwachting kan krijgen hoe het werk eigenlijk is (i.e. het hele lange lulverhaal hierboven). Tijdens zo’n gesprek kan jij je al onderscheiden en weet je ook hoe je jouw feitelijke sollicitatie in moet steken.

Afgewezen of geen antwoord? Bel ze gewoon op en kijk wat je ervan kan leren. Neem geen genoegen met een antwoord als we hebben 100 sollicitaties gehad, maar toon er wel begrip voor.

Vragen stellen en eerlijk zijn is mega belangrijk, maar ik begrijp ook in de wanhoop van angst om zonder geld te komen zitten je manier van solliciteren drastisch beïnvloedt. Werken blijft voor veel mensen een groot en belangrijk onderdeel van hun leven. De zekerheid en veiligheid van een baan wennen snel waarna ongemak en frustratie een chronisch deel uit gaan maken van je dagelijkse leven. Als je dan eerlijk was geweest en kritische vragen had gesteld was je er misschien bij de voordeur al achtergekomen dat deze baan niks voor je was.

Natuurlijk is iets nooit 100% perfect, daar moet je ook niet naar willen streven.

Take home messages

Zo, 3000 woorden verder. Ik zou er nog het dubbele aan vuil kunnen maken, maar laten we het voor nu hierbij houden.
Voor de mensen die er nog zijn: Lekker bezig, ouwe!

Om alles nog even kort samen te vatten:

1. Je baan hoeft niet definiërend te zijn voor wie je bent.
2. Wees eerlijk naar jezelf.
3. Stel veel inhoudelijke vragen bij sollicitaties.
4. Lees ’the 4 hour work week’ van Timothy Ferriss.
5. Het leven gaat sneller dan je denkt. Ga zo vaak mogelijk doen waar je zin in hebt. Werk daar actief aan en maak daar ook tijd voor.
6. Pre-order mijn boek.

X-jes